Turystyka w Gminie Zawadzkie
Turystyka i rekreacja w gminie
Rowerem wokół Krainy Dinozaurów
ZABYTKI
Uchwałą Nr XX/156/20 Rady Miejskiej w Zawadzkiem przyjęty została Gminny program opieki nad zabytkami gminy Zawadzkie na lata 2021 - 2024.
Zarządzeniem Burmistrza Zawadzkiego Nr 982/XXXIII/2023 z dnia 21 grudnia 2023 r. została przyjęta Gminna Ewidencja Zabytków Gminy Zawadzkie.
zarzadzenie Nr 982.XXXIII.2023.pdf (332,05KB)
zal. Nr 1 do zarzadzenia Nr 982.XXXIII.2023.pdf (1,19MB)
zal. Nr 2 do zarzadzenia Nr 982.XXXIII.2023.pdf (505,68KB)
Zrządzenie Burmistrza Zawadzkiego Nr 114/XXXIV/2024 z dnia 28 listopada 2024 r. w sprawie wyłączenia karty adresowej zabytków z Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Zawadzkie
zarzadzenie 114.XXXIV.2024.pdf (343,42KB)
Informacja Burmistrza Zawadzkiego o wyłączeniu kart adresowych zabytków z Gminnej Ewidencji Zabytków Gminy Zawadzkie następujących obiektów:
- budynek mieszkalny położony przy ul. Opolskiej 14 w Zawadzkiem
Informacja ul. Opolska 14.pdf (322,75KB)
- budynek mieszkalny położony przy ul. Opolskiej 16 w Zawadzkiem
Informajca ul. Opolska 16.pdf (324,55KB)
- budynek mieszkalny położony przy ul. Opolskiej 20a w Zawadzkiem
Informacja ul. Opolska 20a.pdf (321,75KB)
Karty adresowe zabytków zostały opublikowane na stronie: https://zawadzkie.e-mapa.net/
w zakładkach: Warstwy tematyczne: Zabytki
Turystyka i rekreacja w gminie
Podstawowym walorem gminy są – stanowiące ponad 60 procent jej powierzchni – wspaniałe kompleksy leśne wchodzące w skład Lasów Stobrawsko-Turawskich. Gmina Zawadzkie ze swymi licznymi walorami turystycznymi, ciekawymi, często wyjątkowymi miejscami, jest doskonałym miejscem, aby zainwestować w turystykę. Szansę rozwoju turystyki na terenie gminy należy upatrywać przede wszystkim w jej unikatowym położeniu geograficznym: malowniczej Dolinie Małej Panwi i pięknych lasach. Ponadto niebywałymi atutami naszej gminy są:
- dostępność infrastruktury komunikacyjnej - tereny będące potencjalną bazą dla rozwoju turystyki i agroturystyki,
- aktualny plan zagospodarowania przestrzennego,
- baza rekreacyjna (hala sportowa, boiska, basen letni) i duża możliwość rozwoju sportu,
- duża lesistość i związane z tym bogactwo flory i fauny,
- zespoły przyrodniczo - krajobrazowe wraz kompleksami leśnymi w dolinie rzeki Mała Panew.
Wszystkie te walory sprawiają, że gmina Zawadzkie to atrakcyjny teren do organizowania spływów kajakowych, pieszych wypraw, rajdów rowerowych, prowadzenia gospodarstwa agroturystycznego bądź małej działalności gastronomicznej.
Warto zobaczyć
Zawadzkie
Zameczek Myśliwski wybudowany w 1856 roku
Aleja Dębowa z okazami dębów szypułkowych (220 do 550 cm obwodu)
Śląska Izba Tradycji w Liceum Ogólnokształcącym
Centrum Edukacji Leśno - Przyrodniczej z Izbą Leśno-Przyrodniczą, Ogrodem Edukacyjno – Przyrodniczym im. Jana Pawła II z Dębem Papieskim i salą konferencyjną przy budynku Nadleśnictwa Zawadzkie,
Kościół ewangelicki z 1893 r.
Staw hutniczy, prócz walorów historycznych obfitujący w rzadkie w skali regionu, a nawet kraju gatunki roślin i zbiorowiska roślinne,
Ścieżki przyrodnicze
Żędowice
Zabytkowy młyn państwa Thiel z 1864 r.
Kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej sprowadzona w 1907 r.
Kościół pw. Matki Boskiej Bolesnej z lat 1949-50, ustanowiony Sanktuarium Maryjnym
Kielcza
Zabytkowa drewniana chata z XIX wieku z wystawą dokumentującą dzieje wsi
Najstarszy w gminie kościół pw. Św. Bartłomieja Ap. z 1799 r.
Dzwonnica z najprawdopodobniej jednym z najstarszych dzwonów na Śląsku
Kopiec (Kurhan) niewielkie wzniesienie w kształcie ściętego stożka, stanowiące pozostałość po gródku obronnym
Zabytkowy cmentarz z grobem ks. Wajdy z przełomu XIX i XX w. oraz kaplicami ze scenami Męki Pańskiej autorstwa wrocławskiego artysty Hansa Schlichte
Warto wziąć udział
Turniej Piłki Ręcznej o Puchar Marszałka Województwa (styczeń)
Gminny Konkurs Gwary Śląskiej - Śląskie Beranie (marzec)
Gminny Konkurs Kroszonkarski – Ale jajo! (marzec)
Gminny Przegląd Małych Form Teatralnych (marzec/kwiecień)
Festiwal Gaude Mater Polonia Wincenty z Kielczy in memoriam (marzec/kwiecień)
Ogólnopolski Turniej Karate - Rada Regentów (kwiecień)
Dzień Rododendrona (maj)
Zlot Śladami Dawnego Hutnictwa (maj)
Dni Gminy (czerwiec)
Ogólnopolski Spływ Kajakowy (wrzesień)
Dożynki Gminne (wrzesień)
Rajdy Rowerowe organizowane przez O/Z PTTK Andrzej
- Młyn Bombelka
ul. Młyńska 1, 47-120 Żędowice
47-120 Zawadzkie
tel. 508 278 177
www.mlyn-bombelka.pl
- Restauracja & Hotel KORONA
ul.Figla 20, 46-375 Pietraszów
tel. 34 35 37 554, 667531737
email:
Rzeka Mała Panew to idealne miejsce dla amatorów sportów wodnych. Ci, którzy płynęli dorzeczem Małej Panwi, mogli się przekonać, że to doskonały teren dla turystyki weekendowej z ofertą dla wędkarzy, grzybiarzy, turystów pieszych i rowerowych. Spływ kajakowy to jeden z lepszych pomysłów na zdrowy i czynny wypoczynek, to niezapomniana przygoda dająca sposobność podziwiania pięknych krajobrazów z poziomu kajaka. Wykorzystanie możliwości, jakie stwarza przepływająca przez teren gminy rzeka Mała Panew, zwana przez niektórych „Opolską Amazonką”, stanowi olbrzymi potencjał do zagospodarowania, a możliwość wykorzystania Małej Panwi do organizowania spływów kajakowych, to wielka szansa dla rozwoju turystyki wodnej na terenie gminy.
Mała Panew to prawy dopływ górnej Odry, płynie z Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej na Nizinę Śląską; o długości 132 km, powierzchnia dorzecza to 2132 km2. Na wysokości 340 m n.p.m. wśród wzniesień Progu Woźnickiego, w rejonie bezleśnym, koło wsi Cynków, około 7 km na pd.-wsch. od miasta Woźniki znajdują się źródła. Przez kilka kilometrów płynie na południe, następnie na Równinie Opolskiej zmienia kierunek na zachodni i pn.-zach. W górnym biegu rzeki, w podłożu doliny, znajdują się piaskowce liasowe. W dalszym odcinku rzeka płynie rozległą piaszczystą doliną, urozmaiconą wałami wydm, pokrytą zwartym kompleksem lasów sosnowych (Bory Stobrawskie) ciągnących się w dorzeczu Małej Panwi i Stobrawy. W środkowym i dolnym biegu rzeka tworzy liczne zakola; przeciętna szerokość doliny 0,3-0,6 km w górnym biegu, do powyżej 1 km przy ujściu. Średnie spadki doliny Małej Panwi od około 2,5% w górnym biegu do 0,9% w dolnym a średni roczny przepływ to (1956-90) w Turawie 9,39 m3/s; maksymalna rozpiętość wahań stanów wody w dolnym biegu 3,0 m. Najważniejszymi dopływami rzeki Mała Panew są: Chrząstawa, Leśnica, Lublinianka, Libawa. Główne miejscowości nad Małą Panwią to: Kalety, Krupski Młyn, Zawadzkie, Kolonowskie, Ozimek, Turawa, Czarnowąsy. Nad Jeziorem Turawskim znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe.
W ramach projektu Regionalnego Centrum Doliny Małej Panwi na obszarze gminy Zawadzkie powstały trzy stanice kajakowe w Kielczy, Żędowicach oraz Zawadzkiem. Przystanie w Kielczy i Zawadzkiem połączone są z miejscem do wypoczynku gdzie można zorganizować biwak, bezpiecznie rozpalić ognisko, a w ramach potrzeby schronić się przed deszczem. W Żędowicach natomiast stanica kajakowa pozwala w łatwy i prosty sposób na przeniesienie kajaków gdyż w tym miejscu niemożliwe jest przepłynięcie przez rzekę z powodu małej elektrowni wodnej.
Oferta kajakowa przeznaczona jest zarówno dla mniej wprawionych kajakarzy jak i dla tych, którzy uprawiają ten sport od lat. Stanowi ona doskonałe połączenie relaksu z aktywnym wypoczynkiem. Na terenie gminy tworzy się coraz więcej firm świadczących usługi organizacji spływów kajakowych oraz wypożyczania profesjonalnego sprzętu. Spływy kajakowe oraz wykorzystanie rzeki do działań rekreacyjno-sportowych to, oprócz dobrej oferty turystycznej, znakomita forma spędzania wolnego czasu przez mieszkańców gminy Zawadzkie.
Wymarzonym sposobem na zapoznanie się z malowniczymi walorami rzeki Mała Panew są spływy kajakowe organizowane przez:
- Młyn Bombelka
Żędowice, ul. Młyńska 1
tel. 508 278 177
email:
www.kajakimalapanew.pl
- Firma Thiel „MłynThiel”
Żędowice, ul. Stawowa 21
tel. 77 463 46 99
email: office.thiel@gmail.com
www.mlynthiel.pl
- Z.U.L. „DREWMAR” Mariusz Jerominek
Zawadzkie
tel. 608894495
- „Talent Kajaki” Bracia Kurek
Zawadzkie, ul. Lubliniecka
tel. 506176639, 509669409
email: biuro@talent-kajaki.pl
www.talent-kajaki.pl/panew -
Śląskie Kajaki
Krupski Młyn, ul. Główna 2
tel. 531 238 750
email:
www.slaskie-kajaki.pl, www.kajaki-slaskie.pl - Śląskie Stowarzyszenie Kajakowe WIKING
Gliwice 44-100, ul. Chorzowska 5
tel. 531 238 750
email:
www.ssk-wiking.pl - Kajaki Żyłka
42-693 Żyłka
tel. 794 006 395
email: kontakt@kajakizylka.pl - www.kajakizylka.pl
Łowiectwo
Bogactwo flory i fauny Lasów Stobrawsko-Turawskich sprawia, że gmina Zawadzkie jest atrakcyjnym miejscem do urządzania polowań i zbierania leśnych owoców. Bogactwo runa leśnego tj. grzybów i jagód przyciąga licznych zbieraczy, zwłaszcza z terenów Górnego Śląska. Bliskie sąsiedztwo wody, zróżnicowana szata roślinna sprawiają, że cały teren stanowi atrakcyjne miejsce żerowania i bytowania wielu dziko żyjących zwierząt. To prawdziwy raj dla myśliwych i miłośników bezkrwawych łowów. Na terenie gminy Zawadzkie działają dwa Koła Łowieckie:
- Koło DANIEL
- Koło SZARAK.
Turystyka rowerowa i piesza
Rowerzystom, a także pieszym turystom gmina oferuje ścieżki rowerowe o długości ok. 60 km, obejmujące 4 ścieżki międzygminne łączące województwo śląskie z opolskim, a pośrednio z dolnośląskim. Trasy rowerowe prowadzą wzdłuż doliny Małej Panwi i bogate są w zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, z malowniczymi meandrami rzeki i licznymi dębami – pomnikami. Ciekawe są też pozostałości starej zabudowy: drewniane domy, kanały hutnicze, młyny wodne z XIX, XX w. Przez szczególnie interesujące uroczyska i obiekty przyrodnicze prowadzą szlaki turystyczne z polami biwakowymi, wiatami i miejscami na ognisko.
Trasy są dobrze oznakowane, tablice kierunkowe zawierają informacje o kierunku jazdy oraz kilometrażu. Oprócz tabliczek kierunkowych w głównych punktach na trasie ustawiono tablice zawierające schemat trasy wraz z prostą mapką, a w miejscach szczególnie godnych uwagi także tablice informacyjne o danym miejscu.
Oprócz tras dalekobieżnych do dyspozycji amatorów rowerowych podróży jest dziesięć tras lokalnych, które prowadzą do najciekawszych miejsc Gminy Zawadzkie. Wszystkie trasy są należycie oznakowane i przygotowane do użytkowania przez osoby chcące aktywnie spędzić czas.
Trasy rowerowe prowadzą wzdłuż doliny Małej Panwi i bogate są w zespoły przyrodniczo-krajobrazowe z malowniczymi meandrami rzeki i licznymi dębami – pomnikami. Przez szczególnie interesujące uroczyska i obiekty przyrodnicze prowadzą szlaki turystyczne z polami biwakowymi, wiatami i miejscami na ognisko.
Trasy rowerowe to produkt turystyczny, który podnosi atrakcyjność turystyczną naszej miejscowości, propaguje aktywną formę wypoczynku oraz zdrowego trybu życia. Teraz mieszkańcy oraz goście mogą aktywnie spędzać wolny czas, korzystając z trasy rowerowej.
Główną trasą na terenie gminy jest trasa nr 19 (ZIELONA) przebiegająca północnym skrajem gminy, „równolegle” do lewego, a później prawego brzegu Małej Panwi. Przy trasie znajduje się kilka użytków ekologicznych a w jej pobliżu dwa miejsca odpoczynkowe w pobliżu młynów Thiela i Bombelki oraz miejsce biwakowania w Kielczy. We wschodniej części gminy trasa prowadzi skrajem Kielczy, gdzie warto zwiedzić zabytkowy kościół oraz położone obok grodzisko i drewnianą chatę z ekspozycją muzealną.
Trasa nr 163 (NIEBIESKA) przebiega zachodnim skrawkiem gminy, tworząc wydłużoną pętlę wokół gminy Kolonowskie. Na terenie gminy Zawadzkie trasa ta przebiega obok zameczku myśliwskiego Kąty, gdzie podziwiać można liczne dęby – pomniki przyrody, zwłaszcza na terenie zespołu przyrodniczo-krajobrazowego „Pod Dębami”.
Dalej trasa 163 przebiega już w gminie Kolonowskie, koło Kociej Góry (użytek ekologiczny), następnie przez lasy mieszane w kierunku malowniczo położonych 5 Stawów Pluderskich, łączy się ze szlakiem zielonym Nr 19 i prowadzi do odległego o 1 km Regolowca. Miejsce to słynie z dawnej huty z 1790 roku. Obecnie na polanie odbywają się coroczne zloty młodzieży „Śladami Dawnego Hutnictwa”, organizowane przez O/PTTK Zawadzkie. Dalej trasa Nr 163 i 19 biegną przez Bzinicę, Haraszowskie do Kolonowskiego.
Trasa Nr 161 (CZARNA) odgałęziła się od trasy Nr 19 w Żędowicach prowadząc dalej lasem do Jemielnicy. Koło Hubertusa, w gminie Wielowieś znajdują się: zameczek myśliwski – w którym mieści się obecnie Oddział Rehabilitacyjny Szpitala w Toszku, pomnik w miejscu martyrologii, malowniczy staw i rezerwat przyrody. Tam też trasa 161 przecina trasę Nr 165 (ŻÓŁTA), prowadzącą od stacji PKP w Zawadzkiem. Przy trasie Nr 165, na południe od Zawadzkiego, znajduje się użytek ekologiczny i źródełko z miejscem odpoczynkowym. Trasa Nr 166 (CZARNA) odgałęzia się od trasy Nr 19 w Świerklach, prowadząc przez Zawadzkie (kanał hutniczy, drewniane domy, hotel, restauracje, Nadleśnictwo Zawadzkie) do Kątów. W Zawadzkiem, przy dworcu PKP, trasa 166 łączy się z trasą Nr 165, a w Kątach z trasą Nr 163 i prowadzi do trasy czerwonej Nr 18.
Na terenie gminy Zawadzkie znajduje się kilka ciekawych łowisk wędkarskich: rzeka Mała Panew, Staw Hutniczy czy Kanał Hutniczy. Wędkarze mają szansę złowienia w wodach Małej Panwi: bolenia, jazia, świnkę, występuje tu także sandacz, płoć, okoń oraz sporadycznie inne gatunki. Wody Stawu Hutniczego oraz Kanału zarybiane są karpiem, leszczem, amurem, linem i karasiem. Występuję także płoć, okoń, szczupak oraz inne gatunki ryb.
- RESTAURACJA „LIDO”
ul. Opolska 18a, Zawadzkie
tel. 77 461 63 32 - RESTAURACJA - KRĘGIELNIA OAZA
ul. Opolska 23b, Zawadzkie
kręgielnia: 500 732 321
imprezy okolicznościowe: 607 653 100
www.kregielniaoaza.pl
email:
- „BLUES BAR”
ul. Dworcowa 12A,Zawadzkie
tel. 77 461 64 16
www.bluesbar.pl
email:
- PIZZERIA „FLINSTONES”
ul. Nowe Osiedle 2a, Zawadzkie
tel.781115881
www.pizzeriaflinstones.cba.pl
- BISTRO SZUWAREK
ul. Stawowa, Zawadzkie
tel. 512 254 482
www.szuwarek.eatbu.com
email: a2kg@wp.pl
- KARCZMA STODOŁA
ul. Dworcowa 12, Zawadzkie
tel. 511 757 338
- BAR PIEROŻEK
ul. Powstańców Śl. 3, Zawadzkie
tel. 500 041 583
- RESTAURACJA „BRONDER”
ul. ks. Wajdy 2, Żędowice
tel. 77 404 85 50 692 455 519
www.Bronder.com.pl - RESTARURACJA & HOTEL KORONA
ul.Figla 20, 46-375 Pietraszów
tel. 34 35 37 554, 667531737
email:
Rowerem wokół Krainy Dinozaurów
Autorem trasy rowerowej wokół gminy Zawadzkie jest Pan Przemysław Supernak – podróżnik, bloger podróżniczy, pasjonat wycieczek rowerowych, organizator wypraw i współtwórca Opolskiego Festiwalu Podróżniczego.
MAPA TRASY: https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1ucFLRiPqhE6ANNGeybVnckkdGqeo_Ik&usp=sharing
Mapy w formacie gpx do pobrania do nawigacji na telefon: KRAINA DINOZAURÓW 01 - WOKÓŁ GMINY ZAWADZKIE.gpx (80,92KB)
Do poprawnego odczytania map należy zainstalować aplikację do nawigacji rowerowej (do pobrania w GooglePlay i AppStore)
CHARAKTERYSTYKA TRASY:
Rodzaj trasy: łatwa, turystyczno-terenowa
Długość trasy: 41,1 / 29,5 / 42,6 / 46,7 km
Czas przejazdu: 2,5 – 3,5 h
Drogi asfalt/bruk: 9,5 km
Drogi gruntowe:31,6 km
Suma podjazdów:52 m
Suma zjazdów:52 m
Najwyższy punkt:240 m n.p.m.
Najniższy punkt:198 m n.p.m.
Dojazd samochodem: parking Zawadzkie, stacja kolejowa
Dojazd pociągiem: stacja kolejowa Zawadzkie
Piękna trasa, którą pokochają miłośnicy kontaktu z naturą. Zdecydowana jej większość prowadzi niezwykle malowniczymi lasami wokół Zawadzkiego. Poruszać się po nich będziemy szerokimi i dobrze utwardzonymi drogami szutrowymi. Podczas wycieczki towarzyszyć nam będą widoki na meandrującą pośród zalesionych wydm Małą Panew. Odwiedzimy także kameralne wsie Żędowice i Kielcza, w których nie zabraknie zabytków i innych ciekawych obiektów. Trasa posiada kilka wariantów dodatkowych pozwalających skrócić lub wydłużyć naszą wycieczkę.
CIEKAWE MIEJSCA NA TRASIE
ZAWADZKIE
Miasto, którego historia nieodłącznie związana jest z przemysłem hutniczym. Najstarsze znalezione na okolicznych ziemiach ślady wytapiania miejscowych rud sięgają czasów rzymskich. Za pioniera nowoczesnego hutnictwa na tych terenach uważa się hrabiego Filipa Colonnę, który pod koniec XVIII wieku stworzył od nowa silny ośrodek hutniczy, w którym stosowano nowoczesną na tamte czasy metodę wytopu żelaza w tzw. wysokich piecach umożliwiających osiągnięcie bardzo wysokiej temperatury. Ośrodki hutnicze powstawały początkowo głównie w okolicach sąsiedniego miasta Kolonowskie. Zawadzkie powstało jako kolonia robotnicza pod koniec XIX wieku przy okazji budowy nowej huty. Nazwa miasta pochodzi od nazwiska Franciszka Zawadzky’ego, dyrektora dóbr hrabiego Andrzeja Renarda, który wówczas władał tutejszymi ziemiami. W Zawadzkiem warto zobaczyć m. in. dawne budynki hutnicze wraz z budynkami mieszkalnymi robotników, kościół ewangelicko-augsburski, kościół Świętej Rodziny z 1895 r., Plac Hutnika ze stojącymi na nim dawnymi maszynami hutniczymi oraz pobliskim Kinoteatrem oraz pięknie zagospodarowany Staw Hutnika z terenami rekreacyjnymi i charakterystycznymi mostkami, którego brzegi obfitują w rzadkie gatunki roślin. Warto także odwiedzić Śląską Izbę Tradycji w miejscowym liceum, a także ścieżkę edukacyjną przy Nadleśnictwie Zawadzkie oraz ścieżkę przyrodniczo-edukacyjną „Świerkle” przy ul. Kilińskiego.
ZAWADZKIE, KOŚCIÓŁ ŚWIĘTEJ RODZINY
Kościół w Zawadzkiem powstał w latach 1895-1899. Nad jego budową czuwał dyrektor położonej po sąsiedzku huty, Wilhelm Esser wraz z komitetem parafialnym. Tuż po jej zakończeniu w wieży kościoła zawisły 3 dzwony wykonane w firmie ludwisarskiej Gustava Colliera z Zahlendorfu. W 1917 r. przekazano je do przetopienia na cele wojenne. W 1927 r. zastąpiły je nowe dzwony nazwane od imion świętych: Sanct Georg, Sancta Maria i Sancta Barbara. Świątynia zbudowana jest z czerwonej cegły w stylu neogotyckim.
ZAWADZKIE, KOŚCIÓŁ EWANGELICKI MARCINA I KATARZYNY LUTER
Zabytkowy kościół ewangelicki w Zawadzkiem stoi przy centralnej ul. Opolskiej. Wzniesiono go w 1894 r. dzięki staraniom pastora Szewskiego. Do dziś odbywają się tu regularnie nabożeństwa. Tuż obok świątyni stoi piękny, również zabytkowy budynek parafii.
ZAWADZKIE, ŚCIEŻKA EDUKACYJNA NADLEŚNICTWA ZAWADZKIE
Ścieżka znajduje się na skraju lasu nieopodal siedziby Nadleśnictwa Zawadzkie, tuż przy trasie naszej wycieczki. Ma ona długość około 1,5 kilometra i formę pętli. Przy malowniczej, leśnej dróżce ustawiono tablice edukacyjne przybliżające faunę i florę okolicznych lasów oraz zasady gospodarki leśnej.
ZAWADZKIE - KĄTY, PAŁACYK MYŚLIWSKI MALEPARTUS
Pałacyk został wybudowany przez hrabiego Andrzeja Renarda ze Strzelec Opolskich w 1856 r. w stylu pruskim. Spotykali się w nim na polowaniach przedstawiciele najznamienitszych rodów szlacheckich Śląska. Bywał tu również cesarz Wilhelm II. W okolicznych lasach urządzono zwierzyniec, w którym hodowano jelenie, daniele, a także muflony. Obecnie w pałacyku mieści się Dom Pomocy Społecznej i nie jest on udostępniony do zwiedzania.
DĘBIE, LETNIA LEŚNA IZBA EDUKACYJNO-TURYSTYCZNA
Izba edukacyjna powstała w dawnej, drewnianej stodole z 1920 r. stojącej na polanie w lesie, przy niebieskim szlaku rowerowym Kolonowskie - Zawadzkie. W budynku zastosowano unikalną, falującą konstrukcję dachu z wykorzystaniem tzw. „bawolich oczu”. Tuż obok chaty znajduje się spora łąka, miejsce na piknik i grilla, miejsce na ognisko, a także liczne ławki przygotowane na imprezy plenerowe. Wewnątrz, oprócz ciekawych eksponatów, znajduje się także tablica multimedialna pokazująca wszystkie obiekty turystyczne i edukacyjne Nadleśnictwa Zawadzkie.
ŻĘDOWICE
Cicha i spokojna wieś położona na wschód od Zawadzkiego. W pierwszej połowie XIX w. był to główny ośrodek hutnictwa w powiecie strzeleckim. Żędowice w 1885 r. liczyły 3,5 tys. mieszkańców (obecnie ok. 2 tys.) i były niewiele mniejsze od Strzelec Opolskich. Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą aż z 1300 roku. Tutejsza kuźnica (huta) wspominana jest po raz pierwszy w 1524 roku. Dziś Żędowice to spokojna osada rolniczo-robotnicza. Znajdują się tu dwa zabytkowe młyny, w tym jeden wciąż działający. Warto tu także zwrócić uwagę na kościół – Sanktuarium Matki Boskiej Żędowickiej. Inne ciekawe zabytki wioski kapliczka „Dzwonek” przy ul. Strzeleckiej, kapliczka z Madonną przy ul. Ziai, budynek dawnej administracji huty, stara szkoła oraz zabudowania tzw. dworu przy ul. Strzeleckiej.
ŻĘDOWICE, KOŚCIÓŁ MATKI BOSKIEJ BOLESNEJ / SANKTUARIUM MATKI BOSKIEJ ŻĘDOWICKIEJ
Kościół w Żędowicach to stosunkowo młoda budowla powstała w latach 1949 – 1950, w miejscu poprzedniej świątyni. Pozostałością starego kościoła jest wieża z 1885 roku. Najcenniejszym obiektem w jego wnętrzu jest kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z 1907 roku. Została zamówiona na pamiątkę cudownego wydarzenia, które miało miejsce w Żędowicach. W 1904 r. na szybie tutejszej szkoły ukazała się Matka Boska z Dzieciątkiem. W związku z tym wydarzeniem i kultem jemu towarzyszącym w 1974 r. kościół ustanowiono sanktuarium maryjnym.
ŻĘDOWICE, MŁYN WODNY THIELA
Jeden z dwóch młynów na terenie Żędowic. Powstał w roku 1864 i do dziś zachował oryginalny styl architektoniczny. Również wszystkie urządzenia i maszyny zachowane są w oryginalnym stanie i wciąż działają. Dzięki temu młyn pełni dziś funkcje dydaktyczne i często urządzane są tu pokazy mielenia zboża. Wnętrza młyna udostępnione są do zwiedzania. Jego obecni właściciele organizują spływy kajakowe na Małej Panwi. Przed młynem znajduje się polana z miejscem na grilla i ognisko, a także park linowy. Od 2000 roku działa tu również niewielka elektrownia wodna.
ŻĘDOWICE, MŁYN BOMBELKA
Zabytkowy młyn zbudował w 1850 r. Sylwester Bombelka. Dzisiaj właścicielami obiektu są jego prawnukowie.
Położenie młyna jest wyjątkowo malownicze – pomiędzy odnogami Małej Panwi, na polanie otoczonej lasami i łąkami. Obecnie funkcjonuje tu gospodarstwo agroturystyczne z 4 pokojami gościnnymi dla 20 osób oraz polem namiotowym i campingiem. Właściciele organizują spływy kajakowe, a także wypożyczają kajaki. Można tu też zagrać w paintballa.
KIELCZA
Pierwsze wzmianki o Kielczy pojawiają się w dokumentach historycznych z przełomu XIII i XIV wieku. Przez krótki czas, w latach 1945 – 1954, Kielcza była siedzibą osobnej gminy. Później stała się częścią gminy Zawadzkie. Miejscowość jest prawdopodobnie miejscem urodzenia Wincentego z Kielczy, autora hymnu „Gaude Mater Polonia”. Jego figura stoi na skwerze przy ul. Wajdy obok Centrum Kultury „Piękno z Natury”. W Zębowicach warto zobaczyć kilka ciekawych zabytków: kościół św. Bartłomieja, kapliczkę św. Jana Nepomucena, drewnianą Zabytkową Chatę z 1831 r. oraz zbiorową mogiłę powstańców śląskich na tutejszym cmentarzu. W zagajniku za kościołem znajduje wzniesienie, na którym umiejscowione było dawne grodzisko stożkowe. Dziś potocznie zwane jest „kopcem”. Przy ul. Zamoście 6a z kolei warto odwiedzić Zespół Administracyjno-Edukacyjny w leśnictwie Zarzecze z salami wystawowymi pełnymi ciekawych eksponatów.
KIELCZA, KOŚCIÓŁ ŚW. BARTŁOMIEJA
Obecny kościół w Kielczy powstał w latach 1777-1779, a do jego budowy przyczynił się hrabia Philip Colonna. W latach 1831-1832 wzniesiono kościelną wieżę, a w 1889 r. dobudowano kruchtę boczną z chórem oraz przedsionek z wejściem na chór. Najciekawszym zabytkiem sakralnym świątyni jest kopia obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej z początku XX w. zamówiona dla uczczenia objawienia Matki Boskiej w szkole w Żędowicach, które wydarzyło się w 1904 roku. Warto także zwrócić uwagę na obraz przedstawiający męczeństwo św. Bartłomieja (II poł. XVIII w.), ołtarz główny z początku XIX w. z figurami św. Piotra i św. Pawła z 1713 r. oraz obrazami św. Józefa (pocz. XIX w.) i Niepokalanego Poczęcia (1890 r.). Inne zabytkowe elementy wyposażenia świątyni to ambona i antyambona z chrzcielnicą, organy z 1889 r., szafa organowa, konfesjonał, a także obrazy przedstawiające drogę krzyżową.
KIELCZA, STARA CHATA
Jedyny zabytek budownictwa drewnianego w gminie Zawadzkie. Dom powstał najprawdopodobniej 1831 r. podczas zarazy pustoszącej okoliczne ziemie. Dzisiaj to prężnie działająca placówka kulturalna, w której odbywają się spotkania lokalnej społeczności oraz liczne imprezy, spośród których wyróżniają się koncerty muzyki dawnej, nawiązujące do twórczości Wincentego z Kielczy. W Chacie znajduje się także część muzealna prezentująca ciekawe eksponaty związane z wsią opolską.
KIELCZA, ZESPÓŁ ADMINISTRACYJNO-EDUKACYJNY W LEŚNICTWIE ZARZECZE
W skład placówki edukacyjnej położonej przy ul. Zamoście 6a wchodzą: ciekawa architektonicznie leśniczówka z 1902 r., Izba Geologiczna znajdująca się w zabytkowej, drewnianej stodole z 1924 r. oraz umiejscowiona na parterze głównego budynku Izba Historyczno-Łowiecka. W Izbie Geologicznej, w podświetlanych gablotach, zobaczyć można unikatowe eksponaty z zakresu geologii i paleobiologii z terenów Nadleśnictwa Zawadzkie. Na ścianach zamontowano naturalnej wielkości profil glebowy oraz przekrój warstw geologicznych od okresu prekambru do czasów obecnych. W części piwnicznej odtworzono wystrój dawnej chaty kuźników, którzy zajmowali się przed wiekami na tych terenach wytapianiem rud żelaza. W Izbie Historyczno-Łowieckiej z kolei znajdziemy historyczne pamiątki Nadleśnictwa Zawadzkie: dawne mapy, dokumenty, publikacje książkowe dotyczące nadleśnictwa oraz inne zbiory. na piętrze budynku, w drewnianych gablotach oglądać można dawne akcesoria myśliwskie, urządzenia do produkcji kul, dawne dokumenty oraz archiwalne zdjęcia.
SKRÓCONY PRZEBIEG TRASY
Zawadzkie (stacja kolejowa – ul. Dworcowa – ul. Opolska – ul. Strzelecka – Nadleśnictwo Zawadzkie) • czerwony szlak rowerowy • Kąty, pałacyk Melepartus • Dębie, Letnia Leśna Izba Edukacyjno-Turystyczna • niebieski szlak rowerowy • parking leśny przy drodze wojewódzkiej 463 • Liszczok • droga Zawadzkie – Koszwice • czerwony szlak rowerowy • Zawadzkie (ul. Kilińskiego – ul. Ziai) • czerwony szlak rowerowy • Żędowice (Żędowicki Staw – ul. Stawowa – młyn Thiel – ul. Stawowa) • zielony szlak rowerowy • Kielcza (Samosz – ul. Mostowa – ul. Leśna – ul. Dobrego Pasterza) • czerwony szlak rowerowy • Żędowice • zielony szlak rowerowy • Mostki • zielony szlak rowerowy • żółty szlak rowerowy • Zawadzkie (ul. Świerklańska – ul. Kolejowa – stacja kolejowa)
SZCZEGÓŁOWY PRZEBIEG TRASY
0,0 km
Zawadzkie - Kielcza (długość odcinka – 25,7 km)
Wycieczkę rozpoczynamy przy stacji kolejowej w centrum Zawadzkiego. Ruszamy ul. Dworcową do ul. Opolskiej i skręcamy w lewo. Jedziemy przez całe miasto aż do ronda przy drodze wojewódzkiej 901. Zjeżdżamy z niego trzecim zjazdem w kierunku południowym i dojeżdżamy do zabudowań Nadleśnictwa Zawadzkie, przed którymi skręcamy w prawo, na niebieski szlak rowerowy. Jedziemy nim wzdłuż rzeki Mała Panew, aż dotrzemy do leśnego pałacyku myśliwskiego Malepartus, w którym obecnie mieści się Dom Pomocy Społecznej. Dalej zmierzamy niebieskim szlakiem rowerowym w kierunku Letniej Leśnej Izby Edukacyjno-Turystycznej w Dębiu mieszczącej się w starej, drewnianej chacie położonej na leśnej polanie. Spod Izby wracamy tym samym niebieskim szlakiem do pałacyku Malepartus, przy którym jedziemy dalej wzdłuż ogrodzenia pałacyku po jego lewej stronie. Po chwili przejeżdżamy kładką dla rowerów przez Małą Panew. Za kładką znajduje się polana z wiatą turystyczną i miejscem na ognisko, na której możemy odpocząć przed dalszą trasą.
Z polany przy kładce rowerowej na Małej Panwi ruszamy dalej niebieskim szlakiem rowerowym, który prowadzi nas do drogi wojewódzkiej 463. Przecinamy ostrożnie ruchliwą trasę, wjeżdżając na parking położony przy niej. Tu skręcamy w prawo, zjeżdżając z niebieskiego szlaku i kierując się szeroką drogą leśną do Liszczoka. W Liszczoku mijamy położony po lewej stronie drogi staw, skręcamy ostro w prawo, przecinamy prosto drogę wojewódzką 901 i jedziemy dalej szosą do Koszwic. Nieco ponad kilometr dalej szosa zakręca ostro w lewo. Za zakrętem skręcamy w pierwszą drogę leśną w prawo. Sześćset metrów dalej droga zakręca w prawo i po chwili łączy się z biegnącym z północy zielonym szlakiem rowerowym. Jedziemy dalej prosto, aż wyjedziemy z lasu. Po drodze mijamy skrzyżowanie z żółtym szlakiem rowerowym, którym biegnie dodatkowy wariant trasy wydłużający wycieczkę (opis poniżej). Tuż za lasem przejeżdżamy mostem nad Małą Panwią i wracamy na krótką chwilę na obrzeża Zawadzkiego. Za mostem skręcamy ostro w lewo, w ul. Ziai. Jedziemy zielonym szlakiem 700 m wzdłuż Kanału Hutniczego po czym skręcamy w prawo, jadąc mostem przez kanał. Dwieście metrów dalej skręcamy w lewo, jedziemy ok. 600 m, skręcamy w lewo, przecinamy ponownie Kanał Hutniczy i zaraz za nim skręcamy w prawo. Kilometr dalej dojeżdżamy do Żędowic, widząc przed sobą Żędowicki Staw. Tu, skręcając w prawo, możemy skrócić naszą wycieczkę, pominąć spore fragmenty leśne i pojechać prosto do przysiółka Mostki.
Jadąc trasą główną wycieczki, przy Żędowickim Stawie skręcamy w lewo. Po chwili mijamy zabytkowy Młyn Theil z przystanią kajakową, most na Małej Panwi i jedziemy wzdłuż krawędzi lasu. Kiedy skończy się obszar zabudowany, zjeżdżamy z drogi dla samochodów w prawo, na zielony szlak rowerowy biegnący w głąb lasu. Jedziemy leśną, asfaltową drogą ok. 3 km, po czym zgodnie z zielonym szlakiem skręcamy w prawo. Gdy wyjedziemy z lasu, nasz szlak skręca w lewo i okrąża przysiółek Samosz. Najpierw jedziemy wzdłuż krawędzi lasu, potem skręcamy w prawo, jeszcze raz w prawo, przejeżdżamy mostkiem nad Małą Panwią i wjeżdżamy do Kielczy. Za rzeką jedziemy kawałek prosto, po czym skręcamy w prawo, w ul. Leśną. Po chwili dojeżdżamy do ul. Dobrego Pasterza, którą jedziemy dalej prosto, aż dotrzemy do kościoła św. Bartłomieja Apostoła i położonej naprzeciw drewnianej Zabytkowej Chaty, w której mieści Izba Regionalna. Tu możemy zrobić postój na odpoczynek i zwiedzanie Izby.
25,7 km
Kielcza - Zawadzkie (długość odcinka – 15,4 km)
Spod kościoła i Izby Regionalnej w Kielczy jedziemy dalej ul. Dobrego Pasterza w kierunku zachodnim. Za cmentarzem droga zakręca w lewo. Po chwili mijamy kolejny cmentarz, przy którym docieramy do skrzyżowania z drogą wojewódzką 901. Przecinamy ją prosto, przejeżdżamy przez tory kolejowe i od razu skręcamy w prawo, jadąc dalej wzdłuż torów. Kilometr dalej docieramy do skrzyżowania z ul. Dworcową, na którym skręcamy w lewo. Dalej jedziemy na południe zielonym i niebieskim szlakiem rowerowym. Gdy dojedziemy do lasu, jedziemy dalej prosto ok. 600 m do rozwidlenia dróg. Jedziemy w prawo i po chwili skręcamy znów w prawo, zgodnie z zielonym szlakiem rowerowym. Szlak okrąża użytek ekologiczny „Koło” i kieruje się z powrotem na północ, w stronę przysiółka Mostki. Tu możemy wydłużyć naszą wycieczkę o kolejną pętlę leśną (opis poniżej).
Jadąc trasą główną wycieczki, skręcamy w Mostkach w lewo, na asfaltową szosę i od razu, zgodnie z zielonym szlakiem, w prawo. Dwa i pół kilometra dalej docieramy do skrzyżowania z żółtym szlakiem rowerowym i skręcamy w prawo. Żółty szlak prowadzi nas do Zawadzkiego. Przed samym miastem skręca w prawo i dociera do torów kolejowych. Za torami skręcamy w lewo i po chwili kończymy wycieczkę przy stacji kolejowej w Zawadzkiem.
LEŚNA PĘTLA ZAWADZKIE - ŻĘDOWICE
Trasa dłuższa o 1,5 km; całkowita długość trasy 42,6 km
Znajdując się w lesie na północ od Zawadzkiego, możemy wydłużyć naszą wycieczkę o dodatkową pętlę leśną. Gdy jadąc z Liszczoka, opuścimy szosę Zawadzkie – Koszwice, 2 km dalej zjeżdżamy z zielonego szlaku rowerowego w lewo, na szlak żółty. Po kolejnych 2 km skręcamy w lewo i od razu w prawo (skrzyżowanie z wiatą turystyczną). Osiemset metrów dalej docieramy do skrzyżowania z niebieskim szlakiem rowerowym, któremu towarzyszy szlak pielgrzymkowy Częstochowska Droga św. Jakuba. Tu skręcamy w prawo (na południe) i jedziemy do końca lasu. Na jego krańcu docieramy do pierwszych zabudowań Żędowic i pod razu skręcamy w lewo, na zielony szlak rowerowy, wracając tym samym na trasę główną wycieczki.
SKRÓT ŻĘDOWICE - MOSTKI
Trasa krótsza o 11,6 km; całkowita długość trasy 29,5 km
Gdy dojedziemy do Żędowickiego Stawu, skręcamy w prawo, w ul. Stawową. Dojeżdżamy do skrzyżowania z drogą wojewódzką 901 i jedziemy prosto ul. Strzelecką. Na skrzyżowaniu za torami skręcamy w lewo, pozostając na ul. Strzeleckiej. Dwa kilometry dalej docieramy do Mostków i zaraz za zabudowaniami zjeżdżamy z asfaltowej szosy w prawo, na zielony szlak rowerowy, wracając na trasę główną wycieczki.
LEŚNA PĘTLA MOSTKI - ZAWADZKIE
Trasa dłuższa o 5,6 km; całkowita długość trasy 46,7 km
W Mostkach, 100 m za zjazdem zielonego szlaku rowerowego w prawo, skręcamy w lewo, na czarny szlak rowerowy. Dwa i pół kilometra dalej szlak zmienia kierunek z południowego na zachodni (skręcamy w prawo). Kilometr dalej skręcamy w prawo, na żółty szlak rowerowy. Pięć i pół kilometra dalej docieramy do skrzyżowania z zielonym szlakiem rowerowym, który dobiega z prawej strony i tu się kończy. My jedziemy dalej prosto żółtym szlakiem rowerowym, wracając na trasę główną wycieczki.
Przebieg trasy, opisy, zdjęcia i mapa:
Przemysław Supernak, SuperGlob
