Gmina Zawadzkie leży we wschodniej części województwa opolskiego, na wysokości 210 – 240 m n.p.m., na lewym brzegu rzeki Mała Panew. Od północy graniczy z gminami Dobrodzień i Pawonków, od wschodu z województwem śląskim, od zachodu z gminą Jemielnica i od północnego zachodu z gminą Kolonowskie. 
Powierzchnia gminy wynosi ok. 82,2 km² (0,9% terenów województwa), w tym powierzchnia miasta to ok. 16,5 km² (20% terenów gminy). 
W połączonym ze sobą układzie urbanizacyjnym wzdłuż osi, którą jest droga wojewódzka Nr 901 (relacji Olesno - Dobrodzień - Zawadzkie - Wielowieś - Pyskowice – Gliwice) na obszarze gminy oprócz miasta Zawadzkie zlokalizowane są dwa sołectwa: Żędowice i Kielcza.

Gminę zamieszkuje 11 833 mieszkańców, z czego w mieście 7 558 (stan na dzień 31 marca 2013 r.).
Gęstość zaludnienia wynosi ok. 150 osób/km² i jest wyższa od średniej regionalnej wynoszącej ok. 115 osób/km². 

Pod względem podziału fizyczno-geograficznego gmina położona jest w makroregionie Niziny Śląskiej, we wschodniej części mezoregionu Równiny Opolskiej, nad rzeką Mała Panew. Na terenie zdelimitowano następujące podrzędne jednostki podziału regionalnego:
• Dolinę Małej Panwi – obejmującą północną i wschodnią część gminy. W jej skład wchodzi zespół holoceńskich i plejstoceńskich tarasów rzecznych Małej Panwi z licznymi meandrami i starorzeczami w części przykorytowej oraz wydmami na zalesionych tarasach plejstoceńskich,
• Wzniesienia Baruckie – obejmujące południowo-zachodnią, zalesioną część gminy. Charakterystyczną cechą wzniesień jest nałożenie na niewysoki i zróżnicowany hipsometrycznie wał utworów polodowcowych licznych pagórów wydmowych. 
• Równinę Kielczy – obejmującą południowo-wschodnią cześć gminy. Pokryta niewielkiej miąższości utworami lodowcowymi równina na południu, przy dawnym PGR Napłatki (gmina Wielowieś), graniczy z makroregionem Wyżyny Śląskiej i jej mezoregionem Chełm. 
Niezależnie od przyjętego podziału geograficzno-fizycznego analizowanych terenów charakterystyczną cechą terenu gminy Zawadzkie jest graniczne położenie na styku trzech dużych jednostek regionalnych podziału fizyczno-geograficznego Polski (jednej niziny i dwu wyżyn), co ma swoje konsekwencje w stanie walorów i zasobów przyrody ożywionej i nieożywionej.

System komunikacyjno-transportowy na terenie gminy Zawadzkie tworzony jest przez sieć dróg wojewódzkich, powiatowych i gminnych oraz linię kolejową relacji Tarnowskie Góry – Zawadzkie – Fosowskie - Opole.
Główną oś infrastruktury drogowej stanowią trzy drogi wojewódzkie: 
• Nr 901 relacji Olesno - Dobrodzień - Zawadzkie - Wielowieś - Pyskowice - Gliwice,
• Nr 426 relacji Zawadzkie - Strzelce Op. - Olszowa - Zalesie Śl. - K. Koźle,
• Nr 463 relacji Bierdzany - Ozimek - Zawadzkie.
Główne ciągi komunikacyjne uzupełniają drogi powiatowe i gminne. Na terenie Gminy przebiega 7,2 km dróg powiatowych będących w zarządzie Zarządu Powiatu Strzeleckiego, w tym:
• Nr 1803 O -ul. Strzelecka w Żędowicach, relacji Piotrówka–Żędowice kierunek Barut - 2,7 km,
• Nr 1803 O -ul. Wiosenna w Kielczy, relacji Kielcza–granica województwa śląskiego - 4,5 km.
Gmina Zawadzkie zarządza drogami gminnymi o długości 51,2 km, z czego 20,8 km znajduje się w obszarze administracyjnym miasta Zawadzkie, a 30,4 km poza granicami miasta.