polecamy
Jak wydajemy
Twoje podatki

Pierwsze wzmianki dotyczące terenów wchodzących w skład gminy Zawadzkie pochodzą z XIV wieku.

Dotyczą one funkcjonującej na tym terenie kuźni w Żędowicach oraz parafii w Kielczy. W 1752 hrabia Norbert Colonna uruchamia w Żędowicach prymitywne piece typu dymarki. 25 lat później drewniany kościół w Kielczy ulega zniszczeniu, a na jego miejscu powstaje kościół murowany.

W 1790 roku utworzono kolonię węglarzy nazywaną Filipolis (od imienia hrabiego Filipa Colonny). Na początku XIX wieku powstaje kolonia Świerkle, a w 1824 roku kolonia Bemowskie dla robotników huty w Żędowicach. Po wybudowaniu Zakładu Zawadzkiego w 1836 roku (od nazwiska pierwszego dyrektora generalnego Franciszka von Zawadzky), powstaje następna kolonia robotnicza nazwana Zawadzkie (wcześniejsza nazwa to Moczydoły, a to ze względu na wielość bagien i stawów w okolicach płynącej nieregularnie rzeki Mała Panew). Była to dzielnica domów wybudowanych na północny-wschód od ówczesnych pieców fryszerskich. Tak więc już ponad 160 lat temu huta stała się zalążkiem przyszłego miasta przemysłowego.


W 1880 r. powstało Stare Zawadzkie - obecnie rejon ulic: Andrzeja, Księdza Wajdy, Stawowej, a w roku 1888 - Żydownia, zwana także Palestyną (ufundował ją bogaty Żyd wrocławski Izrael Pinczower, stąd nazwa). Połączenie okolicznych osad w samodzielną gminę pod nazwą Zawadzkie nastąpiło na mocy Dekretu Pruskiego z 31 maja 1897 r. Już wówczas posiadała ona szereg obiektów typowo miejskich: szkoły, szpital, aptekę, stację kolejową oraz dwa kościoły: katolicki i ewangelicki. 
W czasie I wojny światowej wybudowano na terenie huty centralną kotłownię z kominem wysokim na 96 metrów, który jest najbardziej widocznym hutniczym akcentem w krajobrazie miasta.
W okresie międzywojennym powstawały kolejne zespoły mieszkalne. Z tego okresu pochodzi m.in. budynek dzisiejszego Urzędu Miejskiego w Zawadzkiem, stacji kolejowej i obecnego gimnazjum w Zawadzkiem. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku powstały zespoły mieszkalne przy dzisiejszej ul. Powstańców Śląskich i ul. Nowe Osiedle, a w latach siedemdziesiątych - hala sportowa i żłobek. W 1954 r. Zawadzkie otrzymało status osiedla.


Punktem zwrotnym rozwoju całej gminy stały się lata 1961-1965, kiedy w hucie wybudowano walcownię oraz ciągarnie rur stalowych. Prawie z całej Polski przyjeżdżali tu ludzie 
do pracy. Huta rozwijała się i rozbudowywała, a wraz z nią miejscowość, która przestała już być tylko osiedlem robotniczym.
Droga od kolonii robotniczej do miasta zamknęła się datą 7 lipca 1962 roku, kiedy to na wniosek radnych Zawadzkie uzyskało prawa miejskie.

 

Historia w pigułce

XII / XIIIw. narodziny Wincentego z Kielczy
1309 dokument pod nazwą Liber fundationis Episcopatus Vratislaviensis ("Księga Uposażeń Biskupstwa Wrocławskiego"), w której wymieniono nazwę 3 miejscowości o nazwie Kielcza: „Kelcza Scarbinu” „Kelcza Wolczhiborni” „item alia Kelcza”
1328 pierwsze wzmianki o przemysłowej miejscowości pod nazwą Żędowice
1376 dokument papieski z zapiskiem o parafii w Kielczy
1420 dokument w którym Żędowice wzmiankowane są jako książęca wieś niejakiego Macieja
1447 pierwsze wzmianki o kościele parafialnym w Kielczy zapisane w registrach Dekanatu Toszeckiego
1524 pierwsze wzmianki o kuźni w Żędowicach
1752 hrabia Norbert Colonna uruchamia w Żędowicach prymitywne piece typu dymarki
1777 szalejący na Śląsku orkan niszczy drewniany kościół w Kielczy
1779 wybudowano kościół murowany w Kielczy
1790 założenie koloni węglarzy nazwanej od imienia hr. Filipa Colonna, Philipolos (nazwanej przez miejscowa ludność Pustki)
pocz.XIXw. powstanie kolonii Świerkle
1822 opublikowanie pierwszej mapy geologicznej obejmującej m.in. obszar doliny Małej Panwi autorstwa Karla von Oeynhansen. Oprócz treści geologicznej mapa ta przedstawia wszystkie ówczesne zakłady hutnicze i wydobywcze.
1824 powstanie kolonii Bemowskie dla robotników huty w Żędowicach
1831 gmina Żędowice zostaje włączona do kielczańskej parafii
1836 hrabia Andrzej Renard rozpoczyna budowę zakładu hutniczego na lewym brzegu Małej Panwi. Budowniczym i administratorem zakładu zostaje Franciszek von Zawadzki, generalny pomocnik hr. Renarda.
wybudowanie przez hrabiego Andrzeja Renarda kanału łączącego staw hutniczy w Żędowicach ze stawem w Zawadzkim. W bardzo czystej wodzie żyły wtedy szczupki, leszcze, karasie, liny, klenie, płocie, karpie, sumy, węgorze i miętusy.
1840 hrabia Renard otrzymuje zezwolenie rządu krajowego na nadanie nowemu zakładowi nazwy „Zawadzkywek” od nazwiska jej budowniczego
1846 przy parafii w Kielczy założony zostaje Związek Członków Trzeźwość
1855 hrabia A. Renrad sprzedaje hutę Spółce Akcyjnej Forst Hütten und Bergbaugesellschaft „Minerva”
1856 hrabia Andrzej Renard wybudował w Kolonii Kąty (obecnie leśnictwo Dębie) zamek myśliwski. Znajdował się on na terenie zwierzyńca (Tiergarten), który obejmował 19400 morgów powierzchni leśnej.
1857 ogłoszenie rządowe o zmianie nazwy z Zawadzkywerk na Zawadzkie
1858 uroczyste oddanie do eksploatacji Opolsko-Tarnogórskiej linii kolejowej
1866 w zawadczańskich lasach odstrzelono ostatniego wilka
1869 powstaje Towarzystwo Pożyczkowe dla Zawadzkiego i Okolicy, złożone przez Juliusza Ligonia (mistrza kowalskiego i poety ludowego) oraz Juliusza Szaflika
1871 huta oraz cały kapitał spółki „Minerva” przechodzi pod Zarząd Spółki Akcyjnej Oberschlesische Eisenbahnbedarf
1874 dla Obwodu dworskiego Zedowice, w skład którego wchodziły osady Bemowo, Filipolis, Swierkle, Klachocz, Dębia i Malepartus, utworzono Urząd Stanu Cywilnego w Żędowicach z siedzibą w Zawadzkiem
1880 powstaje Stare Zawadzkie(obecnie rejon ulic Andrzeja, Ks. Wajdy i Stawowej)
1884 przeniesienie z Żędowic do Zawadzkiego Zarządu Gminy Zbiorowej
1887 otwarcie pierwszej apteki
1888 bogaty Żyd o nazwisku Pinczower buduje osiedle dla gminy żydowskiej, które nazwano Palestyną lub Żydownią (obecnie plac targowy)
1894 wyświęcenie nowego kościoła ewangelickiego w Zawadzkiem
1897 na mocy Dekretu Pruskiego połączono okoliczne osady w samodzielną gminę wiejską Zawadzkiem
1889 wybudowanie kościoła w Zawadzkim
1888-1922 powstanie cmentarza w Kielczy, za czasów ks. Józefa Wajdy otoczono go murem z kamienia wapiennego, wystawiono kaplice ze stacjami Drogi Krzyżowej oraz wybudowano kostnicę. Sceny Męki Pańskiej umieszczone w kaplicach wykonał wrocławski artysta Hans Schlichte.
1901 kolonię Bemowskie nawiedza epidemia tyfusu
1903 całe Zawadzkie obejmuje epidemia odry i szkarlatyny
katastrofa śnieżna w Zawadzkiem
gmina wprowadza podatek od psów w wysokości 3 marek od jednego psa (zrezygnowano z niego w 1910 roku, a wprowadzono podatek obrotu ziemia według domami, dyskutowano również według „podatku od piwa według targu” czyli handlu, ale radni byli temu przeciwni)
1904 według świadectwa miejscowej ludności w oknie żędowickiej szkoły miało miejsce objawienie się Matki Boskiej
1913 w Żedowicach powstaje pierwsze w powiecie strzeleckim Towarzystwo Śpiewu, z którego wyłonił się chór „Cecylia”
1916 w Hucie oddano do użytku kotłownię z kominem o wysokości 96 metrów
1918 otwarcie gimnazjum w Zawadzkim w baraku obok dworca (w miejscu obecnego Kinoteatru). Höhere Knaben und Mädchenschule Zawadzki była szkołą niepełną, bez prawa przeprowadzania matury.
1926 Huta wchodzi w skład nowo powstałej Spółki Akcyjnej Vereinigte Oberschlesische Huttenwerke A.G.
1936 zmiana nazwy miejscowości Zawadzkie na Andreashütte, Huta pozostaje przy nazwie Zawadzkiwerk
1938 przeniesienie gimnazjum do nowego budynku przy ul. Opolskiej (obecnie budynek Publicznego Gimnazjum Nr1)
1945 przeniesienie z Żędowic do Zawadzkiego posterunku Milicji (mieścił się w obecnym budynku Urzędu Miejskiego)
1947 Gmina Rada Narodowa uchwala polskie nazwy ulic w Zawadzkiem
1951 oddanie budynku Technikum Hutniczego (dzisiejszy Zespół Szkół Zawodowych)
1954 po reformie administracji, osada podniesiona zostaje do rangi osiedla
oddano do użytku budynek dzisiejszej szkoły podstawowej
zarządzeniem Ministra Hutnictwa zmieniono nazwę Huty na „Huta im. gen. Karola Świerczewskiego”
1960 wybudowano wieżę ciśnień w Zawadzkiem
1962 Zawadzkie otrzymuje prawa miejskie
1966 ukończono budowę gmachu Liceum Ogólnokształcącego im. Mieszka I
1972 miasto Zawadzkie rozszerza swoje granicę o sołectwa Kielczę oraz Żędowice i tym samym staje się gminą
1974 na mocy zarządzenia ks. Franciszka Jopa, biskupa ordynariusza Diecezji Opolskiej Kościół w Zędowicach ustanowiony zostaje Sanktuarium Maryjnym
1975 oddano do użytku Halę Widowiskowo –Sportową
1998 podpisanie deklaracji o współpcy ze słowackim miastem Dubnica nad Vahom
1999 podpisanie aktu współpracy z niemieckim miastem Wahrenbrück
2001 VII Ogólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Tenisie Stołowym
otwarcie odrestaurowanej zabytkowej chaty z wystawą muzealną w Kielczy
2002 podpisanie aktu współpracy z niemieckim miastem Bockenem
2004 Festiwal w 750 rocznicę powstania hymnu Gaude Mater Polonia „Wincenty z Kielczy in memorian” w Kielczy
×

Wyszukaj w serwisie